بسیاری از والدین در جلسات مشاوره کودک اذعان می‌کنند که فرزندشان رفتار گاز گرفتن را انجام می‌دهد و همواره به دنبال پی بردن به علل این رفتار هستند. می‌توان گفت تقریباً یک چهارم کودکان رفتار گاز گرفتن را در سنین یک تا سه سالگی نشان می‌دهند اما آنچه که اهمیت دارد این است که شما ابتدا متوجه شوید که این رفتار به چه دلیل انجام می‌گیرد و چه عواملی باعث تکرار این رفتار می‌شود؟ اگر کودکتان رفتارهای گاز گرفتن‌ را برای آگاهی از نتیجه و پیامد این رفتار انجام می‌دهد و یا به دلیل احساس درد ناشی از دندان درآوردن گاز می‌گیرد؛ جای نگرانی وجود ندارد اما اگر گاز گرفتن به دلیل احساس ناراحتی و خشم باشد نیاز به بررسی‌های بیشتر وجود دارد. با این حال شناسایی علل رفتار و راهکارهای مدیریت آن به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید بهترین اقدام را برای فرزندتان انجام دهید.

منبع: گاز گرفتن کودک | علل و روش های کاهش گاز گرفتن کودک

دلایل گاز گرفتن کودک

یکی از نکاتی که باعث نگرانی والدین در مورد رفتار گاز گرفتن کودکشان می‌شود این است که آن‌ها این عمل را به پای خشونت در کودک یا آسیب زدن عمدی به دیگران می‌گذارند. متخصصان معتقدند اکثر دلایلی که برای گاز گرفتن در کودک مطرح می‌شود، پرخاشگرانه نیستند و کودک تا حدودی از میزان دردی که در طرف مقابل ایجاد می‌کند، بی‌خبر است.

اگر احساس می‌کنید گاز گرفتن در کودک شما به‌قصد پرخاش یا آسیب زدن به دیگران انجام می‌شود یا به هر دلیل دیگری فکر می‌کنید این رفتار چندان عادی نیست، بهتر است با یک مشاور در این باره صحبت کنید تا با انجام بررسی‌های بیشتر نسبت به علت و راه‌های از بین بردن این رفتار در فرزندتان آگاهی پیدا کنید. برخی از دلایل گاز گرفتن کودک شامل موارد زیر می‌باشند.

دندان درآوردن

دندان درآوردن در کودکان مرحله‌ای از رشد است که با درد و ناراحتی بسیاری همراه است. گاز گرفتن در کودکان می‌تواند راهکاری برای کاهش درد ناشی از التهاب لثه‌ها و دندان درآوردن باشد.

کشف دنیای اطراف از دلایل گاز گرفتن کودک

در نخستین سال‌های زندگی، نوزادان هر چیزی که برای اولین بار می‌بینند را وارد دهانشان می‌کنند. در حقیقت آن‌ها می‌خواهند از این طریق به شناسایی دنیای پیرامونشان بپردازند. رشد منطق در این کودکان هنوز به درجه‌ای نرسیده است که متوجه باشند برای حفاظت از خود، هر چیزی را داخل دهانشان نگذارند. گاز گرفتن در این مرحله از زندگی، می‌تواند به دلیل تمایل آن‌ها برای شناسایی پدیده‌های اطرافشان باشد.

مشاهده عکس‌العمل‌ها

کودکان هر رفتاری را در موقعیت‌های متفاوت انجام می‌دهند تا به این نتیجه برسند که رفتارشان چه واکنشی در دیگران ایجاد می‌کند. آن‌ها ممکن است گاز گرفتن را با والدین یا خواهر و برادرها امتحان کنند و سپس این کار را در مورد دوستان و همبازی‌ها نیز انجام دهند. کودک در حال کشف این مسئله است که گاز گرفتن در شرایط مختلف یا گاز گرفتن افراد مختلف، چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. در واقع کودکان از این طریق خزانه رفتاری خود را شکل می‌دهند.

داشتن احساس ناراحتی از دلایل گاز گرفتن کودک

هیجانات ناراحت‌کننده یا عصبانیت و دفاع از خود در کودکان، به این خاطر که هنوز توانایی کلامی در آن‌ها به حد کافی رشد نکرده است و نمی‌توانند منطقی رفتار کنند، ممکن است به شکل گاز گرفتن یا کتک زدن بروز پیدا کند. آن‌ها احتمال دارد که دوست خود را گاز بگیرند تا به او بفهمانند که می‌خواهند تنها باشند یا ممکن است خواهرشان را به این خاطر که عروسک او را برداشته گاز بگیرند. این نخستین راهی است که ازنظر کودک برای رسیدن به هدف می‌بایست صورت بگیرد.

اگر کودک شما علی‌رغم اینکه سنش بالاتر رفته و می‌تواند پخته‌تر عمل کند، همچنان به گاز گرفتن برای تخلیه خشم و ناراحتی ادامه می‌دهد، بهتر است برای جلوگیری از گسترش رفتارهای پرخاشگرانه در وی با یک مشاور در زمینه کودک صحبت کنید

راهکارهایی برای از بین بردن رفتار گاز گرفتن در کودکان

پیدا کردن دلیل گاز گرفتن کودک

اولین قدم برای از بین بردن رفتار گاز گرفتن در کودک این است که بفهمید چرا کودک گاز می‌گیرد؟ گاز گرفتن به دلیل دندان درآوردن یا شناسایی محیط اطراف معمولاً به‌صورت خودبه‌خود برطرف می‌شوند؛ اما گاز گرفتن به‌قصد مشاهده واکنش دیگران یا پرخاشگری، درصورتی‌که با واکنش مناسب مواجه نشود، آسیب‌رسان خواهد بود.

برای اینکه بتوانید علت را پیدا کنید، باید به‌دقت رفتار کودک را زیر نظر بگیرید و به این سؤالات پاسخ دهید.

• کودک در چه مواقعی گاز می‌گیرد؟ (چه زمان‌هایی این رفتار در وی بیشتر یا کمتر می‌شود؟)
• دقیقا پیش از گاز گرفتن چه اتفاقی افتاده است؟
• پس از گاز گرفتن چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از اینکه جواب این سؤالات را پیدا کنید، بهتر می‌توانید راجع به دلایل این رفتار در کودکتان تصمیم بگیرید.

تشویق به استفاده از راهبردهای مناسب‌تر

درصورتی‌که احساس می‌کنید گاز گرفتن در فرزندتان به دلیل پرخاشگری یا ناتوانی در بیان احساسات ایجاد می‌شود سعی کنید استفاده از راهبردهای مناسب‌تر را به او آموزش دهید. این آموزش می‌تواند به این صورت باشد که او را برای بیان احساسات به‌جای گاز گرفتن یا کتک زدن تشویق کنید.

درصورتی‌که احساس می‌کنید نیاز دارید برای آموزش راهبردهای مناسب‌تر به کودکتان از یک مشاور کمک بگیرید، حتماً این کار را انجام دهید. بسیاری از انسان‌ها حتی تا سنین بزرگ‌سالی نیز تکنیک‌های مدیریت احساسات یا ابراز وجود را نمی‌دانند.

اختصاص زمان به کودک

یکی از انگیزه‌های کودکان برای گاز گرفتن، جلب‌توجه والدین است. بهتر است همواره به کودکتان توجه کافی داشته باشید تا او برای به دست آوردن توجه شما به سراغ رفتارهایی مثل گاز گرفتن نرود.

عدم پاسخ به رفتار گاز گرفتن کودک

یک اصل کلی در تربیت کودکان این است که اگر می‌خواهید رفتاری تکرار نشود نسبت به آن بی‌توجه باشید و یا پیامد منفی و جدی را برای کودک در نظر بگیرید. این پیامد می‌تواند اخم کردن، بی‌توجهی به رفتار یا هر چیز ساده دیگری باشد. نیازی نیست از تنبیه‌های جدی علیه کودک استفاده کنید.

به همین میزان که رفتار گاز گرفتن در کودک را بی‌پاسخ می‌گذارید بهتر است رفتارهای مثبت وی را تقویت کنید و پاداش دهید. برای مثال اگر کودکتان به‌جای گاز گرفتن، دلیل ناراحتی خود را بیان کرد، او را تشویق کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می توانید از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس بگیرید.

سؤالات متداول